منظومه زیبای زهره و منوچهر اثر ایرج میرزا
زهره که همان آفرودیت الهه عشق در اساطیر یونان می باشد .
صبح نتابیده هنوز آفتاب وا نشده دیده نرگس ز خواب
ماه رخی چشم و چراغ سپاه نایب اول به وجاهت چو ماه
کرده منوچهر پدر نام او تازه تر از شاخ گل اندام او
از طرفی نیز در آن صبح گاه زهره مهین دختر خالوی ماه
الهه عشق و خداوند ناز آدمیان را به محبت گداز
گفت به خود خلقت عشق از من است
این چه ضعیفی و زبون گشتن است
عشق نهم در وی و زارش کنم طُرفه غزالی است شکارش کنم
گفت سلام ای پسر ماه و هور چشم بد از روی نکوی تو دور
زهره طناز به انواع ناز کرد بر او دست تمتع دراز
رفت که بوسد ز رخ فرخش رنگ موچهر پرید از رخش
دید که آن بوسه تمامش کند منصرف از شغل نظامش کند
برد کمی صورت خود را عقب طرفه دلی داشته یا للعجب
زهره از این واقعه بی تاب شد بوسه میان دو لبش آب شد
گفت ز من رخ ز چه بر تافتی ؟ بلکه ز من خوب تری یافتی
ماچ کن از سینه سیمین من گاز بگیر از لب شیرین من
زهره پی بوسه چو رخصت گرفت بوسه خود از سر فرصت گرفت
داد یکی زان دو کبوتر صفیر آه که شد کودک ما بوسه گیر
...............
گفت : برو ! کار تو را ساختم در ره لاقیدیت انداختم
بار محبت نکشیدی بکش زحمت هجران نچشیدی بچش
چاشنی وصل ز دوری بود مختصری هجر ضروری بود
.............
آه ! چه غرقاب مهیبی است عشق
مهلکه پر ز نهیبی است عشق
غمزه ی خوبان دل عالم شکست
شیر دل است آن که از این غمزه رست
......
آری ! چه زیبا سروده این فرزانه ایرج ... 
ایرج اشعار سیاسی و اجتماعی بسیار زیبایی دارد که از ان جمله می توان به شعر انقلاب ادبی اشاره کرد که من در اینجا چند بیتی را یادآوری می شوم:
انقلاب ادبی محکم شد فارسی با عربی توأم شد
در تجدید و تجدد وا شد ادبیات شلو شوربا شد
می کنم قافیه ها را پس و پیش
تا شوم نابغه ی دوره خویش
هر ادیبی به جلالت نرسد هر خری هم به وکالت نرسد
تو مپندار که هر احمق خر مقبل السلطنه گردد آخر
چه کنم ؟ مرکزیان رشوه خورند
همگی کاسه بر و کیسه برند
.................
ایرج میرزا آن طور که از اشعارش بر می آید طبعی شوخ داشته تا آنجا که با چندی از وزیران در اشعارش مزاح کرده و البته اشعار زیبایی هم در باب نصیحت سروده که من در اینجا به یکی از آن ها اشاره می کنم :
ای پسر لحظه ای تو گوش بده گوش بر قصه دو موش بده
که یکی پیر بود و عاقل بود دگری بچه بود و جاهل بود
گربه ای هم در آن حوالی بود کز دغل پر ز صدق خالی بود
چشم گربه به چشم موش افتاد به فریبش زبان چرب گشاد
گفت ای موش جان چه زیبایی تو چرا پیش من نمی آیی
پیر موش این شنید و از سر پند گفت با موش بچه کای فرزند
نروی ، گربه گول می زندت دور شو ، ورنه پوست می کندت
بچه موش سفیه بی مشعر این سخن را نکرد از او باور
بچه ی حرف نشنو ساده به قبول دروغ آماده
سخن کذب گربه صدق انگاشت رفت و فورا بنای ناله گذاشت
که به دادم رسید مردم من بی جهت گول گربه خوردم من
دمم از بیخ کند و دستم خورد شکمم پاره کرد و گوشم برد
هر که حرف بزرگتر نشنید آن ببیند که به موش بدید
..................
