خسرو گلسرخی ...

خسرو گلسرخی ( زاده 2 بهمن 1322 _ مقتول 29 بهمن 1352 ) شاعر ونویسنده مارکسیست ایرانی و از فعالان سیاسی چپگرا بود . گلسرخی در زمان پهلوی به همراه کرامت الله دانشیان محکوم و اعدام شد . محاکمه و سخنرانی افشاگرانه او در این محاکمه همان زمان به طور ناقص از تلویزون پخش شد . و در 29 بهمن 1357 در سالگرد اعدام او و تنها چند روز پس از وقوع انقلاب ، به طور کامل پخش شد و شهرت بسیاری یافت . گلسرخی در شهر رشت متولد شد . پدرش قدیر گلسرخی و مادرش شمس الشریعه وحید هر دو از روشنفکران و آزادیخواهان گیلان بودند . خسرو پدرش را در سن 5 سالگی از دست داد و به همراه مادر و برادرش نزد پدربزرگش که خود از یاران میرزاکوچک خان جنگلی بود رفت . خسرو ابتدایی را در دبستان حکیم سنایی و آموزش میانه را در دبیرستان حکیم نظامی گذراند . 19 ساله بود که پدربزرگش را از دست داد . اینک او باید خانواده را اداره کند . او به همراه برادرش فرهاد راهی تهران شد . روزها کار می کرد و شب ها به فرانسه و انگلیسی و پژوهش های فرهنگی می پرداخت .  

در سال 1348 با عاطفه گرگین شاعر ازدواج کرد . زنگی خسرو باعاطفه 4 سال دوام داشت که حاصلش پسری بود به نام دامون . خسرو گلسرخی در 29 بهمن 1352 به جرم ساختگی شرکت در گروگانگیری محمدرضا پهلوی در دادگاه ارتشی به اعدام محکوم و در میدان چیت گر تیرباران شد . به سبب فشار رسانه ها شاه دستور داد از پدافند خسرو گلسرخی در دادگاه فیلمبرداری شود .  

خسرو در دفاع از خود ، دادگاه را فرمایشی خواند و گفت : 

« در ایران انسان را به خاطر داشتن فکر و اندیشیدن محاکمه می کنند . یک سازمان عریض و طویل تحت عنوان فرهنگ و هنر وجود دارد که تنها یک بخش آن فعال است ، و آن بخش سانسور است که به نام اداره نگارش خوانده می شود . هر کتابی قبل از انتشار به سانسور سپرده می شود . ولی آیا با تمام این اعمالی که صورت می گیرد ، با تمام خفقان ، می توان جلوی اندیشه را گرفت ؟ »